Stadsverwarming wordt losgekoppeld van gas
Er gaat iets wezenlijks schuiven voor mensen met stadsverwarming, de prijs van warmte wordt straks niet langer direct opgehangen aan de gasprijs, maar aan de echte kosten van het warmtenet zelf. Wanneer dit exact gaat gebeuren is nog niet duidelijk. De Autoriteit Consument en Markt, ACM, heeft inmiddels wel de maximumtarieven voor 2026 vastgesteld en dat levert een wat dubbel beeld op, gemiddeld gaat een huishouden iets minder betalen, maar de verschillen tussen warmtenetten onderling zullen juist merkbaarder worden. Het klinkt misschien als droge regels uit Den Haag, toch raakt dit heel concreet je maandlasten en je gevoel van grip op de energierekening.
Warmte niet langer gekoppeld aan gas
Tot nu toe keek de ACM telkens naar een referentie voor gas om te bepalen wat aanbieders van stadsverwarming maximaal mochten vragen, het idee daarachter was dat een huishouden met warmte ongeveer net zo duur uit zou moeten zijn als iemand met een eigen cv ketel op gas. Dat werkte best aardig zolang gas min of meer voorspelbaar was, maar tijdens de energiecrisis schoten de gasprijzen zo hard omhoog dat ook de warmtetarieven mee jojo den, terwijl de kosten van veel warmtenetten helemaal niet op dezelfde manier explodeerden. Met het nieuwe kostengebaseerde systeem kijkt de ACM naar zaken als investeringen in leidingen en centrales, onderhoud, inkoop van warmte en een redelijk rendement voor de exploitant. De nieuwe warmtewet en bijbehorende regels moeten ervoor zorgen dat die koppeling met gas definitief verleden tijd wordt en dat tarieven beter aansluiten op wat een net in werkelijkheid kost.
Wat heeft de ACM nu precies besloten
Voor 2026 gelden nieuwe maximumtarieven voor zowel het vaste deel van de rekening als de prijs per gigajoule verbruikte warmte, de ACM rekent met uitgebreide modellen waarin nu nog rekening gehouden wordt met de gasprijs, en onder meer de levensduur van leidingen, financieringskosten en inkoopprijzen van warmtebronnen zijn verwerkt. Uit die berekeningen komt naar voren dat de gemiddelde tarieven in 2026 iets lager zullen komen te liggen dan in 2025, geen spectaculaire daling, eerder een voorzichtig stapje omlaag. Warmtebedrijven mogen onder deze maxima blijven of er net onder gaan zitten, maar niet erboven, in de praktijk betekent dit dat aanbieders die hoge kosten rapporteren meer ruimte krijgen dan partijen met efficiënte netten, waardoor de spreiding tussen gebieden groter kan worden.
Gevolgen voor je energierekening
Voor een doorsnee huishouden op een warmtenet komt het volgens de ramingen neer op een besparing van een paar tientjes per jaar ten opzichte van 2025, al blijft het natuurlijk afhankelijk van je verbruik en van de keuzes van je aanbieder. Bewoners van een appartement met een relatief laag warmteverbruik merken vaak dat vooral de vaste kosten zwaar wegen, juist daar zit de kwetsbaarheid, bij weinig verbruik kan een hoger vast tarief je voordeel weer wegpoetsen. In een eengezinswoning met een hoger jaarverbruik kan de lagere prijs per gigajoule juist meer effect hebben, sommige huishoudens zijn straks duidelijk goedkoper uit, anderen zullen merken dat de rekening nauwelijks verandert of zelfs iets stijgt, zeker in dure netten.
Reacties van belangenorganisaties
Vereniging Eigen Huis spreekt waardering uit voor het loslaten van de gasreferentie, volgens de organisatie is het eerlijker als warmtetarieven aansluiten bij de werkelijke kosten en niet meer mee deinen op grillige gasprijzen. Tegelijk zet de vereniging stevige vraagtekens bij de transparantie, woningeigenaren willen kunnen controleren waar elke euro naartoe gaat en die inzage is nu nog vaak beperkt. De Woonbond legt de nadruk op de positie van huurders en andere gebonden warmtenetklanten, zij waarschuwen al langer voor hoge vaste kosten en het vrijwel ontbreken van een overstapmogelijkheid. Beide clubs roepen politiek en overheid op om extra waarborgen in te bouwen, bijvoorbeeld via strengere toetsing van kosten en betere informatieplichten richting bewoners.
Wat betekent dit voor verbruikers met stadsverwarming
De meest directe verandering is dat wilde schommelingen in de gasprijs niet meer één op één doorsijpelen in je warmterekening, dat geeft wat meer rust en voorspelbaarheid, al blijf je afhankelijk van de kosten die jouw warmtenet maakt. In veel wijken kun je niet zomaar kiezen voor een andere leverancier, je zit vast aan het bestaande net, waardoor de rol van de ACM als toezichthouder en tariefbewaker belangrijk blijft, misschien wel belangrijker dan vroeger. Uiteindelijk moet deze nieuwe aanpak leiden tot eerlijkere en meer kostengebaseerde tarieven, maar als bewoner loont het om alert te blijven, controleer je voorschot, je jaarafrekening en de verhouding tussen vaste kosten en verbruik en kijk wat je zelf kunt doen, van beter isoleren tot slimmer stoken, om je verbruik en daarmee je rekening omlaag te krijgen.
